Interpelacja ws. manipulacji zarządów
- Szczegóły
- Kategoria: 2011
- Odsłony: 3601
Poniżej przedstawiamy czytelnikom naszej strony ciekawą interpelację poselską i ciekawą odpowiedź Ministra Sprawiedliwości.
Wierzymy, że z poniższym tekstem zapozna się także jeden z czytelników naszej strony tj. prezes W.Barański, który nie dość, że czyta nasze artykuły, to jeszcze je komentuje w swoich zawiadomieniach na Policję – z czego wnosimy, że nasze dotychczasowe artykuły nie zyskały jego uznania.
Interpelacja nr 24210
do Ministra Sprawiedliwości
w sprawie naruszania jawności funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych
Szanowny Panie Ministrze! W związku z naruszeniami art. 267d Prawa spółdzielczego, które polegają na podawaniu przez zarządy spółdzielni mieszkaniowych nie tyle informacji nieprawdziwych, co wprowadzających w błąd, prosiłbym o zbadanie, czy dotychczasowy stan prawny należycie chroni członków spółdzielni mieszkaniowych przed manipulacjami ze strony zarządów spółdzielni. Niejednokrotnie władze spółdzielni wykorzystują brak wiedzy specjalistycznej wśród mieszkańców i przykładowo informując o stanie finansowym spółdzielni, wskazują zamiast sumy zadłużenia, sumę zaciągniętych kredytów, które jak wiadomo, są tylko częścią ogólnego zadłużenia. Tego typu naruszeń jest mnóstwo. Zatem czy penalizacja ˝podawania nieprawdziwych informacji˝ obejmuje ˝podawanie informacji wprowadzających w błąd˝? Jaki jest pogląd orzecznictwa Sądu Najwyższego w tej sprawie? Czy nie należałoby rozważyć wprowadzenie zmian legislacyjnych, których celem byłoby rozszerzenie znamion czynu zabronionego z art. 267d Prawa spółdzielczego, także na ˝podawanie informacji wprowadzających w błąd˝?
Przestępstwa z art. 267d należy kwalifikować kumulatywnie z przepisami z rozdziału 34 K.k. określającego ˝przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów˝. Najbardziej powszechną formą komunikacji między władzami spółdzielni a mieszkańcami są informacje podawane na oficjalnych stronach internetowych spółdzielni, ulotki z pieczęcią i podpisem członków zarządu, rozwieszane na klatkach schodowych bądź rozpowszechniane wśród mieszkańców w inny sposób. Czy tego typu ˝dokumenty˝, zawierające nieprawdziwe informacje, wypełniają znamiona art. 267d? Jakie ogólne cechy powinien posiadać taki dokument, aby skutkował, w razie zamieszczenia w nim nieprawdziwych informacji, odpowiedzialnością karną?
W związku z powyższym rodzą się następujące pytania:
1. Czy dotychczasowy stan prawny w sposób wystarczający chroni członków spółdzielni mieszkaniowych przed podawaniem przez zarządy spółdzielni mieszkaniowych ˝informacji wprowadzających w błąd˝?
2. Czy penalizacja ˝podawania nieprawdziwych informacji˝ obejmuje ˝podawanie informacji wprowadzających w błąd˝?
3. W razie odpowiedzi negatywnej na powyższe pytania czy Pan Minister rozważa wsparcie zmian legislacyjnych, których celem byłoby rozszerzenie znamion czynu zabronionego z art. 267d Prawa spółdzielczego także na ˝podawanie informacji wprowadzających w błąd˝?
4. Jakie cechy powinien posiadać dokument wydany przez spółdzielnię mieszkaniową, aby podane w nim ˝nieprawdziwe informacje˝ wypełniały znamiona czynu z art. 267d? Czy tak pojmowany ˝dokument˝ obejmuje swym zakresem informacje podawane na oficjalnych stronach spółdzielni mieszkaniowych, ulotki z pieczęcią i podpisem członków zarządu, rozwieszane na klatkach schodowych bądź rozpowszechniane wśród mieszkańców w inny sposób? Jakie inne ˝dokumenty˝ zawierające nieprawdziwe informacje związane z funkcjonowaniem spółdzielni mieszkaniowych mogą w obecnym stanie prawnym skutkować odpowiedzialnością karną członków zarządu?
Łączę wyrazy szacunku
Poseł Jacek Żalek
Białystok, dnia 18 sierpnia 2011 r.
http://orka2.sejm.gov.pl/IZ6.nsf/main/39DF36FB
Odpowiedź na interpelację Zbigniewa Wrona - Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości:
Szanowny Panie Marszałku!
W odpowiedzi na interpelację pana posła Jacka Żalka w sprawie naruszania jawności funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych, przekazaną przy piśmie z dnia 30 sierpnia 2011 r., nr SPS-023-24210/11, uprzejmie przedstawiam, co następuje.
Podstawowym zagadnieniem poruszanym w interpelacji jest wykładnia przepisów art. 267d ustawy z dnia 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848, z późn. zm.), określających typy przestępstw polegających na ogłaszaniu przez członka organu spółdzielni lub likwidatora nieprawdziwych danych albo przedstawianiu ich organom spółdzielni, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi. Określony w § 1 tego artykułu typ umyślny tego przestępstwa zagrożony jest grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2, zaś typ nieumyślny, przewidziany w § 2, zagrożony jest grzywną, karą ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
Odnosząc się do powołanych przepisów, autor interpelacji przedstawia swoje wątpliwości związane z zapewnieniem „należytej ochrony członkom spółdzielni mieszkaniowych przed manipulacjami ze strony zarządów spółdzielni, które niejednokrotnie wykorzystując brak specjalistycznej wiedzy mieszkańców, przedstawiają niepełne informacje o np. stanie zadłużenia spółdzielni”, zawierając w interpelacji również pytania odnoszące się do wykładni tych przepisów oraz oceny, czy „dotychczasowy stan prawny w sposób wystarczający chroni członków spółdzielni mieszkaniowych przed podawaniem przez zarządy spółdzielni mieszkaniowych informacji wprowadzających w błąd”.
Aby udzielić odpowiedzi na zawarte w interpelacji pytania, niezbędne jest dokonanie wykładni znamion typów przestępstw określonych w art. 267d Prawa spółdzielczego, w celu ustalenia, jakiego rodzaju zachowania są penalizowane z mocy zawartych w nim przepisów.
Przestępstwo określone w art. 267d § 1 Prawa spółdzielczego należy do tzw. przestępstw wieloodmianowych – czynności sprawcze objęte dyspozycją powyższego przepisu przybrać mogą bowiem dwojaką postać:
— ogłoszenia nieprawdziwych danych,
— przedstawienia nieprawdziwych danych organom spółdzielni, władzom
państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi.
Rodzajowy przedmiot ochrony omawianego typu przestępstwa stanowi prawidłowość funkcjonowania spółdzielni, natomiast szczegółowy – interes uprawnionych podmiotów, sprowadzający się do prawa uzyskiwania rzetelnych, zgodnych z prawdą informacji na temat funkcjonowania określonej spółdzielni.
Jest to przestępstwo indywidualne, może zostać bowiem popełnione wyłącznie przez określone podmioty – członka organu spółdzielni albo likwidatora. Zgodnie z art. 35 § 1 Prawa spółdzielczego organami spółdzielni są: walne zgromadzenie, rada nadzorcza, zarząd, a w spółdzielniach, w których walne zgromadzenie jest zastąpione przez zebranie przedstawicieli – zebrania grup członkowskich.
Zakres danych podlegających ocenie z punktu widzenia art. 267d Prawa spółdzielczego nie jest wyznaczony zakresem przewidzianych w ustawie oraz innych przepisach, regulaminach i statutach obowiązków dotyczących ogłaszania lub przedstawiania określonym podmiotom danych o spółdzielni oraz treścią przepisów przyznających określone uprawnienia określonym podmiotom zainteresowanym uzyskaniem tych danych. Jest on bowiem szerszy od zakresu danych podlegających ogłoszeniu lub przedstawieniu na podstawie obowiązków wynikających z powyższych regulacji.
Zatem sprawca, ogłaszając lub przedstawiając nieprawdziwe dane w zakresie szerszym niż wymagany przepisami statuującymi dany obowiązek, również będzie podlegał odpowiedzialności karnej na podstawie omawianego przepisu. Należy bowiem zauważyć, że powyższe przestępstwo sankcjonuje ogłoszenie albo przedstawienie danych nieprawdziwych przez określone podmioty bez powiązania tego zachowania z konkretnymi obowiązkami (np. poprzez odesłanie do określonych przepisów Prawa spółdzielczego), a zatem dotyczy wszelkich informacji ogłaszanych bądź przedstawianych. W konsekwencji ogłaszane bądź przedstawiane dane, o których mowa w tym przepisie, to wszelkie informacje dotyczące okoliczności faktycznych lub prawnych związanych z konkretną spółdzielnią, w tym m.in. jej
funkcjonowaniem, stanem zadłużenia, posiadanymi aktywami.
Czynność sprawcza polega na ogłoszeniu nieprawdziwych danych albo na przedstawieniu takich danych organom, władzom państwowym, członkom spółdzielni lub lustratorowi. Przez „ogłaszanie” należy rozumieć podawanie określonych danych do publicznej wiadomości. Z kolei „przedstawianie”, w rozumieniu omawianego przepisu karnego, to przekazywanie określonych danych wskazanemu w tym przepisie podmiotowi. Zarówno ogłaszanie, jak i przedstawianie danych może przybierać wyłącznie formę działania.
Przedmiotem ogłoszenia lub przedstawienia są dane nieprawdziwe, tj. nieznajdujące odzwierciedlenia w rzeczywistości, jak również przedstawione w sposób przeinaczony lub wytworzone na podstawie fałszywych kryteriów. Tak więc również dane pomijające okoliczności istotne dla przedstawienia prawdziwego stanu spółdzielni mogą być uznane za informację nieprawdziwą. Karalny jest zatem każdy przejaw dezinformacji o rzeczywistym stanie spółdzielni.
Podkreślić również należy, że przedmiotem przestępstw określonych w art. 267d Prawa spółdzielczego, są „dane”, a nie dokument, o którym jest mowa w interpelacji, choć niewykluczone jest, że takie dane mogą być objęte treścią dokumentu. Wówczas możliwa jest kumulatywna kwalifikacja prawna czynu obejmująca art. 271 Kodeksu karnego, określający przestępstwo poświadczenia w dokumencie nieprawdy co do okoliczności mającej znaczenie prawne przez funkcjonariusza publicznego lub inną osobę upoważnioną do wystawienia
dokumentu.
Przestępstwo z art. 267d Prawa spółdzielczego może być popełnione zarówno umyślnie (§ 1), jak i nieumyślnie (§ 2). O umyślnym popełnieniu czynu zabronionego możemy mówić wtedy, gdy sprawca chce go popełnić (zamiar bezpośredni) lub, przewidując możliwość jego popełnienia, godzi się na to (zamiar ewentualny). Przy omawianym typie przestępstwa kluczowe znaczenie będzie miała świadomość nieprawdziwości danych, które sprawca ogłasza bądź przedstawia. Ponadto konieczny jest także element woli, tj. chęć ogłoszenia (przedstawienia) nieprawdziwych danych bądź godzenie się z tym. O nieumyślnym popełnieniu tego przestępstwa możemy mówić wtedy, gdy sprawca nie ma zamiaru jego popełnienia, ale popełnia je na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, jeśli popełnienie przestępstwa przewidywał lub mógł przewidzieć. Nie jest przy tym istotne, czy sprawca sam dokonał „fałszerstwa” ogłaszanych lub przedstawianych danych – nieświadomość nieprawdziwości danych wyłącza wprawdzie przyjęcie umyślności, jednak analizowane przestępstwo, jak wyżej wskazano, może być popełnione także nieumyślnie.
Opisane w art. 267d typy przestępstw mają charakter bezskutkowy (przestępstwa formalne), które należy zaliczyć do kategorii przestępstw abstrakcyjnego narażenia na niebezpieczeństwo. Odpowiedzialność karna sprawcy nie jest więc uwarunkowana zaistnieniem jakichkolwiek negatywnych konsekwencji dla spółdzielni lub podmiotów posiadających prawo do uzyskania informacji. Ogłoszone lub przedstawione nieprawdziwe dane nie muszą więc wywołać u ich adresatów błędnego wyobrażenia o kondycji finansowej
spółdzielni, której dotyczą. W szczególności dla ich dokonania nie jest konieczne zaistnienie skutku w postaci przedstawionego w interpelacji „wprowadzenia w błąd”.
Mając na uwadze powyżej wskazane okoliczności i odpowiadając na pytanie zawarte w interpelacji, należy stwierdzić, że sposób określenia poszczególnych typów czynów zabronionych w art. 267d Prawa spółdzielczego, a konkretnie szerokie określenie zakresu kryminalizacji w sposób wystarczający chroni interesy członków spółdzielni mieszkaniowych przed podawaniem przez zarządy tych spółdzielni nieprawdziwych danych. Formalny charakter typów przestępstw opisanych w powołanym artykule Prawa spółdzielczego kryminalizuje ogłaszanie lub podawanie nieprawdziwych informacji, niezależnie od ewentualnego skutku takiego działania, w szczególności wprowadzenia w błąd ich odbiorców. Wskazany w art. 267d Prawa spółdzielczego przedmiot typizowanych w nim przestępstw dotyczy wszelkich danych, mogących obejmować bardzo szeroki wachlarz informacji związanych z konkretną spółdzielnią i jej funkcjonowaniem. W kontekście przedstawionych uregulowań i poglądów uzasadniony jest pogląd o braku potrzeby podjęcia działań legislacyjnych dotyczących przepisów art. 267d Prawa spółdzielczego, zmierzających w kierunku wskazanym w interpelacji.
http://orka.sejm.gov.pl/izo6.nsf/www1/i24210o0/$File/i24210o0.pdf